Właściwie ułożony płodozmian pomaga zachować zdrowotność upraw. O jakich elementach należy pamiętać przystępując do opracowywania planów dla własnego gospodarstwa?
W którym roku po oborniku?
- I rok: kapustne (szczególnie kalafior), ogórek, seler, na słabszych glebach cebula, pomidor, ziemniak
- II rok: cebulowe, korzeniowe, pomidor, papryka
- III rok: strączkowe
Potrzeby pokarmowe
- Warzywa o dużych wymaganiach potasowych: cebulowe, korzeniowe
- Warzywa o dużych wymaganiach fosforowych: strączkowe
Struktura gleby
- po gatunkach niszczących strukturę gleby należy uprawiać "strukturotwórcze"
- gatunki strukturotwórcze to takie, które głęboko się korzenią i pozostawiają resztki posprzętne (kapustne, por); do gatunków strukturotwórczych zalicza się także rośliny uprawiane na przyoranie (żyto, łubin)
- do gatunków niszczących strukturę gleby zaliczamy np. ogórka i pomidora, ponieważ zbiór tych roślin najczęściej wykonuje się wielokrotnie w czasie sezonu, co powoduje nadmierne ugniatanie gleby
Inne
- wymagania wodne – na polach wzbogaconych materią organiczną w postaci obornika czy też nawozów zielonych panują lepsze warunki wilgotnościowe;
- sposób korzenienia się – dobrze jest tak zaplanować płodozmian, by po roślinach głęboko się korzeniących uprawiać gatunki o płytszym systemie korzeniowym, pozwoli to na "wynoszenie" wypłukanych składników pokarmowych do wierzchnich warstw gleby i ich wykorzystanie przez rośliny;
- długość okresu wegetacji – gatunki charakteryzują się różnym czasem osiągania dojrzałości zbiorczej; planując płodozmian warto zagospodarować pole w okresach, gdy plon główny zostanie zebrany lub zanim zostanie wysiany bądź wysadzony; przedplony i poplony mogą się okazać źródłem dodatkowego dochodu albo umożliwią wzbogacenie gleby w materię organiczną;
- zachwaszczenie gleby – ogólną zasadą jest uprawa po roślinach zachwaszczających gatunków odchwaszczających; warzywami zachwaszczającymi są te uprawiane z siewu o długim okresie wschodów np.: pietruszka, marchew, cebula; z kolei odchwaszczające to te, które szybko zakrywają międzyrzędzia i są uprawiane z siewu (ogórek, dynia) lub z rozsady (kapusta);
- presja szkodników i chorób – uprawa gatunków porażanych przez te same patogeny rok po roku na jednym polu sprawia, że szkodliwy gatunek ma optymalne warunki do rozwoju; w przypadku pojawienia się agrofagów na polu należy zastosować kilkuletnią przerwę, w zależności od gatunku choroby czy szkodnika, np. w przypadku fuzarioz na grochu przerwa powinna wynieść 5–6 lat;
