Cząstki wirusów, które dostają się do żywych komórek nie zawierają żadnych enzymów ani toksyn, które mogłyby być odpowiedzialne za występowanie charakterystycznych objawów. Wirus namnażając się w komórce roślinnej korzysta z jej materiałów, jednocześnie zakłóca produkcję białek w roślinie, a to z kolei przejawia się w postaci objawów chorobowych widocznych dla obserwatora. Czasem zarażona roślina nie wykazuje żadnych oznak choroby, jednak jest zasiedlona przez wirusa.
Rośliny zakażone przez wirusy charakteryzują się:
- zmniejszoną intensywnością fotosyntezy
- zwiększeniem oddychania (szczególnie w początkowych etapach choroby)
- pojawiają się białka obce dla zdrowych roślin
Objawy chorób wirusowych można zaklasyfikować w następujący sposób:
Przebarwienia, które dotyczą głównie liści:
- mozaiki - występują najczęściej, mają postać nieregularnie ułożonych jasno- i ciemnozielonych plamek, u roślin jednoliściennych te przebarwienia biegną wzdłuż liści, stąd zwie się je również smugowatością bądź pasiastością; w miejscach o jasnozielonym kolorze znajduje się patogen w dużym nasileniu - chloroplasty są niedorozwinięte, upośledzona jest produkcja chlorofilu, co wpływa na obniżenie tempa fotosyntezy; przykładowymi chorobami są: mozaika pomidora, mozaika tytoniu, mozaika ogórka, mozaika sałaty czy żółta mozaika fasoli
- pstrości - występują na kwiatach w kolorach czerwonym, fioletowym i różowym, są to jaśniejsze plamki bądź smugi na płatkach, które są spowodowane zakłóceniem wytwarzania barwników antocyjanowych, prowadzą do powolnej degeneracji roślin wyrosłych z zakażonego materiału rozmnożeniowego; najbardziej znaną pstrością jest pstrość tulipana
- żółtaczki - są to stopniowe żółknięcia całych liści; np. żółtaczka buraka
- przebarwienia mogą również wystąpić na owocach w przypadku takich chorób jak: szarka (ospowatość śliwy), mozaika pomidora i ogórka
Zniekształcenia:
- karłowatości - zaburzenia we wzroście całej rośliny; np. karłowatość śliwy
- kędzierzawka - niedorozwój nerwów liści; np. kędzierzawka liści buraka
- wąskolistność - niedorozwój blaszki liściowej; np. wąskolistność łubinu
- nitkowatość (paprociowatość) - niedorozwój blaszki liściowej; jest to objaw porażenia pomidorów przez wirus mozaiki pomidora
- liściozwój - podwijanie się liści ku górze (liściozwój ziemniaka) lub pod spód (liściozwój grochu)
- enacje - drobne narośla na liściach bądź strąkach grochu powodowane przez wirus ostrej mozaiki grochu
Nekrozy, czyli zamieranie całych roślin lub ich fragmentów:
- w postaci brunatnych plam na liściach - np. wirus brązowej plamistości pomidora
- zamieranie szczytów pędów pomidora powodowane również przez wirus brązowej plamistości pomidora
- objawem są brunatne smugi na łodygach i nerwach liści - np. wirus Y ziemniaka
mk
