Żywotność nasion pietruszki, a ich kiełkowanie
Podaje się, że w zwykłych warunkach przechowywania nasiona pietruszki są żywotne przez 5 lat. Zaleca się jednak, aby takie przechowywanie nie przekraczało 2 lat. W kontrolowanych warunkach wilgotności i temperatury można je przechowywać dłużej. Firmy nasienne starają się jednak oferować do sprzedaży nasiona ze świeżych zbiorów.
Kiełkowanie pietruszki z natury jest powolne i asynchroniczne. Dlatego też wschodów pietruszki możemy się spodziewać w polu zarówno po 10, jak i po 40 dniach. Tę naturalną właściwość wzięła również pod uwagę ISTA (International Seed Testing Association) – organizacja, która formułuje w przepisach sposób oceny zdolności kiełkowania i minimalną zdolność kiełkowania nasion dla poszczególnych gatunków, aby można daną partię dopuścić do obrotu.
Firmy nasienne zobowiązane są przestrzegać tych przepisów. ISTA dopuszcza więc, że nasiona pietruszki kierowane do sprzedaży mogą kiełkować w warunkach laboratoryjnych zarówno po 10, jak i po 28 dniach, a minimalna zdolność kiełkowania jej nasion musi wynosić 65%. Producenci oczekują jednak nasion kiełkujących na poziomie przynajmniej 85%.
Dlaczego jednak nasiona pietruszki dopuszczone do obrotu wschodzą niekiedy bardzo słabo lub wcale?
Jako przyczynę podaje się tak zwane uśpienie nasion. W tym wypadku egzogenne (zewnętrzne), które wynika z braku odpowiedniego poziomu choćby jednego z kilku środowiskowych czynników potrzebnych do kiełkowania, takich jak światło, woda czy temperatura. Czynnikiem egzogennym może być także porażenie przez choroby. W wyniku powolnego kiełkowania nasiona pietruszki stają się bardzo podatne na przed- i powschodowe zgorzele, powodowane przez grzyby glebowe, głównie z rodzaju Pythium spp. Nie pomaga w tym brak środków do zaprawiania nasion, który ostatnio może potęgować słabe wschody pietruszki.
Z kolei uśpienie endogenne (wewnętrzne) wynika z właściwości nasion, w których znajdują się substancje hamujące kiełkowanie. Zauważono, że nasiona rzodkiewki namoczone w wodnych ekstraktach pochodzących z nasion pietruszki kiełkowały bardzo słabo (tab. 1.). Na tej podstawie stwierdzono, że nasiona pietruszki muszą zawierać związek, który hamuje kiełkowanie. Związkiem tym okazała się kumaryna (heraklenol). Jej wpływ na kiełkowanie można zauważyć w trakcie wykonywania laboratoryjnych badań oceny zdolności kiełkowania. Liczba nasion żywych, a niekiełkujących przesądza o tym, że nasiona nie mogą być w pełni zadowalające dla producenta. (tab. 2.)
Różne metody stosowane w celu polepszenia kiełkowania nasion pietruszki (moczenie, skaryfikacja, kondycjonowanie) nie przynoszą takich rezultatów, które można byłoby uznać za przełomowe. Zabiegi te przyczyniają się jedynie do bardziej równomiernych wschodów pietruszki. Nie mają jednak udowodnionego wpływu na polepszenie zdolności kiełkowania.
dr Wojciech Matuszak
fot. Matuszak
