Na przeważającym obszarze Polski odnotowuje się ujemny bilans wodny. Taka sytuacja nie sprzyja uprawie warzyw, które do wytworzenia wysokiego i dobrej jakości plonu potrzebują bilansu dodatniego. W zależności od gatunku zapotrzebowanie na wodę jest zróżnicowane, ale zależy również od fazy rozwojowej rośliny. Mimo że, inwestycja w system nawadniania do najtańszych nie należy, to w profesjonalnej uprawie warzyw staje się koniecznością.
Za pobieranie wody odpowiada system korzeniowy. Większość warzyw ma 80-90% korzeni umieszczonych w 20-30 cm warstwie gleby. Dokładając do tego sporą masę nadziemną, która potrafi wytranspirować 80 m3 wody z ha w ciągu doby okaże się, że system korzeniowy warzyw nie jest w stanie "znaleźć" wystarczającej ilości wody w glebie.
Podział roślin warzywnych ze względu na ich wymagania w stosunku do wilgotności gleby (Chroboczek, Skąpski 1984)
| Gat. bardzo wymagające | Gat. wymagające | Gat. średnio wymagające | Gat. mało wymagające |
|
brokuł kalafior kalarepa kap. pekińska kap. wczesna ogórek rzodkiewka sałata seler |
cebula czosnek fasola szparagowa kap. brukselska kap. późna papryka pomidor karłowy por ziemniak wczesny |
chrzan dynia groch zielony jarmuż marchew pietruszka rabarbar |
burak ćwikłowy pomidor wysokorosnący szparag |
Warto pamiętać, że warzywa wykazują różne zapotrzebowanie na wodę w określonych fazach wzrostu i rozwoju. I tak, po wschodach, do których potrzeba łatwo dostępnej wody w glebie, można nawadnianie ograniczyć, co będziemy stymulowało korzenie do przerastania podłoża, oczywiście do tylko do pewnego momentu. U każdego gatunku występują tzw. okresy krytyczne, kiedy rośliny potrzebują zwiększonej ilości wody. Jest to faza kwitnienia i zawiązywania owoców u gatunków, których częścią użytkową są organy generatywne. Z kolei u warzyw, u których spożywamy część wegetatywną okres krytyczny przypada na czas szybkiego przyrostu masy. Niedobór wody w tych okresach prowadzi do opadania kwiatów, zawiązków czy małych przyrostów powodowanych przez problemy z transportem asymilatów i składników pokarmowych tworzeniem komórek o niewielkich rozmiarach. Efekty nawadniania w fazie krytycznej są zbliżone do efektów otrzymanych w czasie całosezonowego nawadniania upraw.
W czasie uprawy nie powinniśmy dopuszczać do zbyt dużych wahań wilgotności gleby. Dobre zaopatrzenie w wodę pozytywnie wpływa na szereg cech jakościowych warzyw:
- ogórek – występuje mniej owoców z pustymi komorami, w procesie kwaszenia uzyskuje się twardsze ogórki o lepszym smaku;
- pomidor – owoce są większe, jędrniejsze i mają cieńszą skórkę;
- marchew – korzenie są krótsze, grubsze, gładsze i mają zaokrągloną dolną część;
- kalafior – róże są większe, cięższe i bardziej zwarte;
- cebula – większe cebule;
- fasola szparagowa – strąki są jędrne, lepiej wypełnione i nie mają włókna;
- seler korzeniowy – w zgrubieniach nie występują puste przestrzenie;
- kalarepa – zgrubienia są soczyste i delikatne.
